Ανοιξιάτικη γιορτή των Αθηναίων προς τιμή του Μειλίχιου Δία. Η γιορτή γινόταν έξω από την πόλη της Αθήνας στο Ολυμπιείον του Ιλισσού, στις 23 του Ανθεστηριώνος, δέκα μέρες μετά τα Ανθεστήρια.
Κατά τη διάρκεια της γιορτής γίνονταν αναίμακτες θυσίες και προσφορές εγχώριων προϊόντων. Παρασκευάζονταν πλακούντες με αλεύρι και μέλι σε σχήμα ζώων. Επίσης ψάλλονταν ύμνοι και τελούνταν ιππικοί αγώνες.
Ο Μειλίχιος Δίας ήταν χθόνια θεότητα, πράα και παριστανόταν με μορφή φιδιού.
Σύμφωνα με τον Ησύχιο η γιορτή είχε σκυθρωπό χαρακτήρα, αλλά από τον Αριστοφάνη συμπεραίνουμε ότι η γιορτή αργότερα έγινε εύθυμη και πανηγυρική.
Βιβλιογραφία - πηγές
Θουκυδίδης, Ιστορία, 1, 126, 6, 3
ἔστι γὰρ καὶ Ἀθηναίοις Διάσια ἃ καλεῖται Διὸς
ἑορτὴ Μειλιχίου μεγίστη ἔξω τῆς πόλεως, ἐν ᾗ πανδημεὶ
θύουσι πολλὰ οὐχ ἱερεῖα, ἀλλ' ἁγνὰ θύματα ἐπιχώρια
Ζωναράς, Λεξικό
Διασία, ἑορτὴ ἐπιτελουμένη ἐν Ἀθήναις τῷ
Διΐ. παρὰ τὸ τὰς ἄσας, τὰς ἀνίας, οἷον·
μή μιν ἔδουσιν ἄσαι.
καὶ ἀσόμενος μετοχή.
διασία οὖν ἡ ἐπιτρέπουσα τὰς ἄσας.
Ησύχιος, Λεξικόν
Διάσια· ἑορτὴ Ἀθήνησι. καὶ σκυθρωποὺς ἀπὸ τῆς ἑορτῆς
ἣν ἐπετέλουν μετά τινος στυγνότητος θύοντες Διὶ Μειλιχίῳ
Σούδα, Λεξικό
Διιπόλεια, τὰ λεγόμενα Διάσια. ἑορτὴ
οὕτως ἐλέγετο, διότι τῷ Πολιεῖ Διὶ ἐθύετο.
Σχόλια στους Ιππείς του Αριστοφάνη
Κύλων γὰρ Ἀθηναῖος ἀνήρ, Μεγαρίδα γυναῖκα γήμας, Θεαγένους θυγατέρα,
θέλων τυραννεῖν ἔλαβε χρησμὸν τῇ μεγάλῃ ἑορτῇ τοῦ Διὸς ἐπιθέσθαι τῇ πόλει.
ἐν Ὀλυμπίοις δὲ ἐπιθέμενος, νομίζων ταύτην εἶναι τὴν μεγάλην ἑορτήν,
δύναμιν προσλαβὼν παρὰ Θεαγένους, μὴ γνοὺς ὅτι τὰ Διάσια ἦν ἡ μεγάλη
ἑορτή, ἐπελθὼν τῇ ἀκροπόλει ἐλῄστευε καὶ ἁλίσκεται. ἐλήφθη δὲ καὶ συλῶν
τὸ ἱερὸν τῆς Ἀθηνᾶς. καὶ αὐτὸς μὲν ὁ Κύλων φεύγει, τοὺς δὲ ἄλλους φονεύουσι,
τινὰς δὲ καὶ ἱκέτας ἐκ τῶν βωμῶν ἀποσπάσαντες ἀπέκτειναν. τοὺς δὲ ἁμαρτόντας
εἰς τοὺς ἱκέτας ἀλιτηρίους ἔφασκον· οὓς καὶ ἐξέβαλον τῆς πόλεως, ὅτι ἐκ τῶν
ἀρχαίων νόμων παρέβησαν τοὺς ἱκέτας φονεύσαντες.
Σχόλια στις Νεφέλες του Αριστοφάνη
Διάσια ἑορτὴ Ἀθήνησι Μειλιχίου
Διός· ἄγεται δὲ μηνὸς Ἀνθεστηριῶ-
νος ηʹ φθίνοντος. Ἀπολλώνιος δὲ ὁ
Ἀχαρνεὺς τὰ Διάσια διακρίνει ἀπὸ
τῆς τοῦ Μειλιχίου ἑορτῆς, προσηγο-
ρεῦσθαι αὐτὰ λέγων, καθάπερ τινές
φασιν, ἀπὸ τοῦ διαφυγεῖν αὐτοὺς
εὐχαῖς τὰς ἄσας.
ἑορτὴ Διὸς Ἀθήνησι τὰ Διάσια, ἐν ᾗ πανδημεὶ ἔξω τοῦ τείχους συν-
όντες ἑορτάζουσιν. ἔστι δὲ τὰ Διάσια τὰ αὐτὰ τοῖς Διιπολίοις.
Σχόλια στις Νεφέλες του Αριστοφάνη
Διασίοις ἁμαξίδα: Διάσια
ἑορτὴ τοῦ Διὸς παρ' Ἀθηναίοις.
ἁμαξὶς δὲ πλακοῦντος εἶδος, ἣν
νῦν κοπτήν φαμεν. /
Σύμμαχος δὲ τὸ
μικρὸν ἁμάξιον. ταῦτα γὰρ τοῖς
παιδίοις ἠγόραζον./
ἁμαξὶς τὸ μικρὸν ἁμαξί-
διον. ἢ πλακοῦντος εἶδος, ἣν νῦν κο-
πτήν φαμεν.
|
