 |
Με το όνομα Δημήτρια γίνονταν δύο γιορτές. Η πρώτη προς τιμή της Δήμητρας και η άλλη προς τιμή του Δημήτριου του Πολιορκητή.
Τα Δημήτρια, ετήσια γιορτή προς τιμή της Δήμητρας, τελούνταν σε πολλές πόλεις της Ελλάδας αλλά τα σπουδαιότερα γίνονταν στην Ελευσίνα και στην Αθήνα.
Κατά τη διάρκεια της γιορτής οι μετέχοντες κρατούσαν ξύλα περιτυλιγμένα με φλούδες δέντρων και χτυπούσε ο ένας τον άλλον λέγοντας περιπαικτικά λόγια.
Τα Δημήτρια της Ελευσίνας ήταν παλαιότερη γιορτή από τα Ελευσίνια Μυστήρια.
Μερικοί συγγραφείς της αρχαιότητας ταυτίζουν τα Δημήτρια και τα Ελευσίνια.
Τα Δημήτρια στη Σικελία διαρκούσαν δέκα ημέρες και χρονικά συνέπιπταν με την εποχή της σποράς. Κατά τη διάρκεια της γιορτής συνήθιζαν να αισχρολογούν για να κάνουν τη Δήμητρα να γελάσει, η οποία ήταν λυπημένη από την αρπαγή της κόρης της.
Δημήτρια γίνονταν και προς τιμή του Δημήτριου του Πολιορκητή και του Αντίγονου. Η γιορτή καθιερώθηκε το 307 π.Χ. από τους Αθηναίους σε ένδειξη ευγνωμοσύνης, επειδή τους απελευθέρωσαν από το Δημήτριο Φαληρέα, που κυβερνούσε την Αθήνα κατά διαταγή του Μακεδόνα βασιλιά Κάσσανδρου. Οι Αθηναίοι ανακήρυξαν το Δημήτριο τον Πολιορκητή και τον Αντίγονο θεούς σωτήρες.
Προς τιμή του Δημήτριου μετονομάστηκαν τα Διονύσια σε Δημήτρια και ο μήνας Μουνυχιών σε Δημητριών κατά τη διάρκεια του οποίου γιορτάζονταν τα Διονύσια. Η ημέρα της γιορτής ονομαζόταν Δημητριάδα. Την ημέρα εκείνη γίνονταν πομπή και αγώνες.
Προς τιμή του Δημήτριου του Πολιορκητή γιόρταζαν Δημήτρια και οι Σικυώνιοι, γιατί τους είχε ελευθερώσει από τα στρατεύματα του Πτολεμαίου.
Στην Εύβοια γίνονταν πολυήμεροι αγώνες προς τιμή του Δημήτριου του Πολιορκητή με το όνομα Δημητρίεια.
Βιβλιογραφία - πηγές
Θεοδόσιος, Περί γραμματικής
Τὰ διὰ τοῦ ια ὀνόματα ἐπὶ ἑορτῶν λεγόμενα διὰ
τοῦ Ι γράφεται οἷον Ἀπατούρια, Ἀρτοφόρια, Βουφό-
νια, Διάσια, Ἐλευσίνια, Θαλύσια, Θεσμοφόρια,
Ἴσια, Κρόνια, Ποσειδόνια, Τιτάνια, Ὑακίνθια, Ὀσχο-
φόρια πλὴν τοῦ Αἰάκεια, Κυδωνίδεια, Ἀντιγόνεια,
Δημήτρεια, Διόμεια, Διϊπόλεια, Ἡράκλεια, Ἡφαίστεια,
Θήσεια, Πανάκεια, Φιλωταίρεια.
Πολυδεύκης, Ονομαστικόν, 1, 37, 2
ἑορταὶ ἔντιμοι Μουσῶν Μουσεῖα, Ἑρμοῦ Ἕρμαια, Διὸς Διάσια
καὶ Πάνδια, Ἀθηνᾶς Παναθήναια, Ἥρας Ἥραια, Δήμητρος Δημήτρια
καὶ θεσμοφόρια καὶ Ἐλευσίνια, Κόρης παρὰ Σικελιώταις θεογάμια καὶ
ἀνθεσφόρια, Ἀρτέμιδος Ἀρτεμίσια καὶ Ἐφέσια, Κρόνου Κρόνια, Ἀσκληπιοῦ
Ἀσκληπιεῖα, Ἀπόλλωνος Δήλια, Ἑκάτης Ἑκατήσια, Τροφωνίου Τροφώνια,
Διοσκούρων Ἀθήνησιν Ἀνάκεια.
Ψευδο-Νόννος, Σχόλια Μυθολογικά, 4, 68,22
ἡ δὲ τοιαύτη
τῶν Ἑλλήνων ἑορτὴ λέγεται καὶ Μυστήρια καὶ Ἐλευσίνια καὶ
Δημήτρια.
Σχόλια στον Πλούτο του Αριστοφάνη
μυστήρια δύο τελεῖται τοῦ
ἐνιαυτοῦ τά τε Δημήτρια λεγόμενα
καὶ Κόρεια, τὰ μικρὰ καὶ τὰ
μεγάλα. καὶ ἔστι τὰ μικρὰ ὥσπερ
προκάθαρσις καὶ προάγνευσις τῶν
μεγάλων
Σχόλια στον Πίνδαρο, Ο 9, 150a
ἐν Ἐλευσῖνι ἄγεται τὰ
Δημήτρια. τοῦτον δὲ πρῶτον ἀγώνων φασὶν εἶναι. μετὰ γὰρ
τὸ εὑρεθῆναι τὸν Δημήτριον καρπὸν εὐρωστίας οἱ ἄνθρωποι
ἐπίδειξιν ἐπιδειξάμενοι τοῦτον ἠγωνίζοντο, καὶ τετραποδιστὶ
τὸ πάλαι περιπατοῦντες ἀνέστησαν καὶ δρόμον ἠγωνίζοντο·
ἔνθεν καὶ στάδιον καλοῦσι δρόμον διὰ τὴν στάσιν.
Διόδωρος ο Σικελιώτης, Ιστορική Βιβλιοθήκη, 5, 4, 7, 1
τῆς δὲ Δήμητρος
τὸν καιρὸν τῆς θυσίας προέκριναν ἐν ᾧ τὴν
ἀρχὴν ὁ σπόρος τοῦ σίτου λαμβάνει, ἐπὶ δ' ἡμέρας
δέκα πανήγυριν ἄγουσιν ἐπώνυμον τῆς θεοῦ ταύ-
της, τῇ τε λαμπρότητι τῆς παρασκευῆς μεγαλοπρε-
πεστάτην καὶ τῇ διασκευῇ μιμούμενοι τὸν ἀρχαῖον
βίον. ἔθος δ' ἐστὶν αὐτοῖς ἐν ταύταις ταῖς ἡμέραις
αἰσχρολογεῖν κατὰ τὰς πρὸς ἀλλήλους ὁμιλίας διὰ
τὸ τὴν θεὸν ἐπὶ τῇ τῆς Κόρης ἁρπαγῇ λυπουμένην
γελάσαι διὰ τὴν αἰσχρολογίαν.
Πλούταρχος, Δημήτριος, 12, 3, 1
τέλος δὲ τῶν
τε μηνῶν τὸν Μουνυχιῶνα Δημητριῶνα καὶ τῶν ἡμερῶν
τὴν ἕνην καὶ νέαν Δημητριάδα προσηγόρευσαν, καὶ τῶν
ἑορτῶν τὰ Διονύσια μετωνόμασαν Δημήτρια. ἐπεσήμηνε δὲ
τοῖς πλείστοις τὸ θεῖον· ὁ μὲν γὰρ πέπλος, ὥσπερ ἐψηφί-
σαντο μετὰ τοῦ Διὸς καὶ τῆς Ἀθηνᾶς προσενυφηναμένων
Δημήτριον καὶ Ἀντίγονον, πεμπόμενος διὰ τοῦ Κεραμει-
κοῦ μέσος ἐρράγη θυέλλης ἐμπεσούσης. περὶ δὲ τοὺς
βωμοὺς τοὺς ἐκείνων ἐξήνθησεν ἡ γῆ κύκλῳ πολὺ κώνειον,
μηδ' ἄλλως τῆς χώρας πολλαχοῦ φυόμενον. ᾗ δ' ἡμέρᾳ τὰ
τῶν Διονυσίων ἐγίνετο, τὴν πομπὴν κατέλυσαν ἰσχυρῶν
πάγων γενομένων παρ' ὥραν, καὶ πάχνης βαθείας ἐπι-
πεσούσης οὐ μόνον ἀμπέλους καὶ συκᾶς ἁπάσας ἀπέκαυσε
τὸ ψῦχος, ἀλλὰ καὶ τοῦ σίτου τὸν πλεῖστον ἐν χλόῃ δι-
έφθειρε.
|
