Γιορτή με εξιλαστήριες θυσίες των Φιγαλέων της Αρκαδίας προς τιμή της θεάς Ευρυνόμης, κόρης του Ωκεανού.
H Eυρυνόμη είχε έναν πολύ παλιό ναό στη Φιγαλεία της Aρκαδίας στις όχθες της Nέδας ή Nέδης. O ναός της υψωνόταν στη μέση ενός δάσους από κυπαρίσσια. Eκεί φυλασσόταν το λατρευτικό άγαλμα της που την παράσταινε σαν γοργόνα, από τη μέση και πάνω με τη μορφή γυναίκας και από τους γοφούς και κάτω ψάρι.
Το ιερό της άνοιγε μια φορά το χρόνο, την ημέρα της γιορτής και γίνονταν θυσίες από την πόλη και από ιδιώτες.
Σύμφωνα με την τοπική παράδοση το ξόανο της Ευρυνόμης ήταν δεμένο με χρυσές αλυσίδες.
Παυσανίας, Ελλάδος Περιήγησις, 8, 41, 4, 1
σταδίοις δὲ ὅσον δώδεκα ἀνωτέρω Φιγαλίας θερμά
τέ ἐστι λουτρὰ καὶ τούτων οὐ πόρρω κάτεισιν ὁ Λύμαξ
ἐς τὴν Νέδαν· ᾗ δὲ συμβάλλουσι τὰ ῥεύματα, ἔστι
τῆς Εὐρυνόμης τὸ ἱερόν, ἅγιόν τε ἐκ παλαιοῦ καὶ ὑπὸ
τραχύτητος τοῦ χωρίου δυσπρόσοδον· περὶ αὐτὸ καὶ
κυπάρισσοι πεφύκασι πολλαί τε καὶ ἀλλήλαις συνεχεῖς.
τὴν δὲ Εὐρυνόμην ὁ μὲν τῶν Φιγαλέων δῆμος ἐπί-
κλησιν εἶναι πεπίστευκεν Ἀρτέμιδος· ὅσοι δὲ αὐτῶν
παρειλήφασιν ὑπομνήματα ἀρχαῖα, θυγατέρα Ὠκεανοῦ
φασιν εἶναι τὴν Εὐρυνόμην, ἧς δὴ καὶ Ὅμηρος ἐν
Ἰλιάδι ἐποιήσατο μνήμην ὡς ὁμοῦ Θέτιδι ὑποδέξαιτο
Ἥφαιστον. ἡμέρᾳ δὲ τῇ αὐτῇ κατὰ ἔτος ἕκαστον τὸ
ἱερὸν ἀνοιγνύουσι τῆς Εὐρυνόμης, τὸν δὲ ἄλλον χρό-
νον οὔ σφισιν ἀνοιγνύναι καθέστηκε· τηνικαῦτα δὲ καὶ
θυσίας δημοσίᾳ τε καὶ ἰδιῶται θύουσιν. ἀφικέσθαι
μὲν δή μοι τῆς ἑορτῆς οὐκ ἐξεγένετο ἐς καιρὸν οὐδὲ
τῆς Εὐρυνόμης τὸ ἄγαλμα εἶδον· τῶν Φιγαλέων δ'
ἤκουσα ὡς χρυσαῖ τε τὸ ξόανον συνδέουσιν ἁλύσεις
καὶ εἰκὼν γυναικὸς τὰ ἄχρι τῶν γλουτῶν, τὸ ἀπὸ τού-
του δέ ἐστιν ἰχθύς. θυγατρὶ μὲν δὴ Ὠκεανοῦ καὶ ἐν
βυθῷ τῆς θαλάσσης ὁμοῦ Θέτιδι οἰκούσῃ παρέχοιτο
ἄν τι ἐς γνώρισμα αὐτῆς ὁ ἰχθύς· Ἀρτέμιδι δὲ οὐκ
ἔστιν ὅπως ἂν μετά γε τοῦ εἰκότος λόγου μετείη τοι-
ούτου σχήματος.
