Αμαρύνθια ή Αμαρύσια (τα)




Ετήσια γιορτή προς τιμή της Άρτεμης που γινόταν στην Αμάρυνθο της Eύβοιας όπου υπήρχε ιερό της θεάς.

Στη γιορτή μετείχαν οι Eρετριείς, οι Καρύστιοι και οι Aθμονείς της Aττικής. Κατά τη διάρκεια της γιορτής γίνονταν και αθλητικοί αγώνες.

Οι Ερετριείς σχημάτιζαν πομπή από την πόλη τους μέχρι το ιερό της Αμαρυνθίας Αρτέμιδος. Από επιγραφές πληροφορούμαστε ότι σε μια τέτοια πομπή είχαν πάρει μέρος 3οοο οπλίτες, 600 ιππείς και 60 άρματα. Προς τιμή της Άρτεμης, οι Ερετριείς, θυσίαζαν κριούς.

H γιορτή αργότερα μεταφέρθηκε και στην Aττική και συγκεκριμένα στο Δήμο του Άθμονος, προς τιμή της Αμαρυσίας Άρτεμης με το όνομα Aμαρύσια. Από το όνομα Αμαρύσια προέρχεται και το σύγχρονο όνομα Aμαρούσιον (Μαρούσι).

Στα Αμαρύσια έπαιρναν μέρος αθλητές από όλη την Ελλάδα και στους νικητές δίνονταν χρυσά βραβεία. Την ίδια μέρα βράβευαν και τους άρχοντες που είχαν διοικήσει σωστά το δήμο.

Βιβλιογραφία - πηγές

Στράβωνας, Γεωγρφικά, 10, 1, 10, 15

ταύτης δ' ἐστὶ κώμη ἡ
Ἀμάρυνθος ἀφ' ἑπτὰ σταδίων τοῦ τείχους. τὴν μὲν
οὖν ἀρχαίαν πόλιν κατέσκαψαν Πέρσαι, σαγηνεύσαν-
τες, ὥς φησιν Ἡρόδοτος, τοὺς ἀνθρώπους τῷ πλήθει,
περιχυθέντων τῶν βαρβάρων τῷ τείχει· καὶ δεικνύου-
σιν ἔτι τοὺς θεμελίους, καλοῦσι δὲ παλαιὰν Ἐρέ-
τριαν, ἡ δὲ νῦν ἐπέκτισται. τὴν δὲ δύναμιν τὴν Ἐρε-
τριέων ἣν ἔσχον ποτὲ μαρτυρεῖ ἡ στήλη, ἣν ἀνέθε-
σάν ποτε ἐν τῷ ἱερῷ τῆς Ἀμαρυνθίας Ἀρτέμιδος

Παυσανίας, Ελλάδος Περιήγησις, 1, 35, 5

Ἀθμονεῖς δὲ τιμῶσιν
Ἀμαρυσίαν Ἄρτεμιν· πυνθανόμενος δὲ σαφὲς οὐδὲν ἐς
αὐτὰς ἐπισταμένους τοὺς ἐξηγητὰς εὗρον, αὐτὸς δὲ
συμβάλλομαι τῇδε. ἔστιν Ἀμάρυνθος ἐν Εὐβοίᾳ· καὶ
γὰρ οἱ ταύτῃ τιμῶσιν Ἀμαρυσίαν, ἑορτὴν δὲ καὶ Ἀθη-
ναῖοι τῆς Ἀμαρυσίας ἄγουσιν οὐδέν τι Εὐβοέων ἀφα-
νέστερον· ταύτῃ μὲν γενέσθαι τὸ ὄνομα ἐπὶ τούτῳ
παρὰ Ἀθμονεῦσιν ἡγοῦμαι, τὴν δὲ ἐν Μυρρινοῦντι
Κολαινίδα ἀπὸ Κολαίνου καλεῖσθαι.

Φώτιος, Λεξικόν

Ἀμαρύσια· ἑορτὴ Ἀθήνησιν.

Ησύχιος, Λεξικόν

Ἀμαρύσια· ἑορτὴ Ἀθήνῃσι

Σχολιασμός Πινδάρου, Ωδή Ο, 13, σχόλιο 159b, 4

καὶ ἐν Ἀμαρύνθῳ τῆς Εὐβοίας
Ἀμαρύσια νενικήκασιν